„Kącik prawny” opracowany jest według książki:
„Bezpieczeństwo młodzieży” - PORADNIK PRAWNY §
Anna Maria Wesołowska, Wydawnictwo POLTEXT, Warszawa 2008


Osoby odpowiedzialne za prowadzenie „Kącika prawnego”
- Alina Płaszczyńska (opracowywanie materiałów)
- Błażej Badowski (umieszczanie materiałów na stronie internetowej szkoły)


Wstęp

Inspiracją do stworzenia „Kącika Prawnego” było spotkanie z sędzią Anną Marią Wesołowską w Miejskim Domu Kultury w Radomsku. Pani sędzia w bardzo ciekawy sposób opowiadała o swoich doświadczeniach zawodowych, podając przy tym przykłady będące jednocześnie przestrogą dla dzieci i młodzieży. Poruszyła wiele tematów, między innymi kwestie agresji, uzależnień, odpowiedzialności za własne zachowanie oraz konsekwencji nieprzestrzegania norm prawnych. Poprzez formę edukacji prawnej, jaką jest prowadzenie kącika prawnego, zostały poruszone bardzo istotne problemy związane z niewłaściwymi, antyspołecznymi czy nawet kryminalnymi zachowaniami, dotyczącymi między innymi dążenia do wyrządzania szkód fizycznych lub psychicznych innej osobie, bezinteresownego okrucieństwa lub bezmyślności, stosowania różnego rodzaju przemocy w stosunkach międzyludzkich oraz braku podstawowej wrażliwości moralnej. Młodzież podjęła również problem kradzieży dokonywanych przez nieletnich, używania przez nich narkotyków i środków psychoaktywnych oraz konsekwencji, jakie może ponieść za takie zachowania.
Podczas spotkania apelowała o tworzenie w szkołach kącików prawnych.
- Dzieci muszą wiedzieć, jakie są ich prawa oraz jakie konsekwencje grożą ich oprawcom – mówiła. W dzisiejszych czasach zrodziły się nowe problemy, o których niewiele się mówi: cyberprzemoc, eurosieroctwo, zbyt wczesna inicjacja seksualna i wiele innych. „Wy dorośli nic nie wiecie, w jakim dzieci żyją świecie” - to niestety cały czas prawda.
A. M. Wesołowska przekonywała, że w kącikach prawnych dzieci powinny znaleźć się informacje o konsekwencjach zawierania znajomości przez Internet z osobami starszymi, którym często chodzi o wykorzystanie seksualne nieletniego.
- Aż 64 procent nastolatków przyznaje się do zawierania takich znajomości. Tylko jedna piąta przyznała, że wystraszyła się tych kontaktów. Połowa chodzi na spotkania z poznanymi przez Internet osobami, a tylko 20 procent przyznaje się do tego rodzicom – stwierdziła.
Problemem jest również wczesna inicjacja seksualna. 50 procent nastolatków rozpoczyna ją poniżej 18 roku życia. W Polsce, co roku przybywa około 200 matek w wieku 12 – 15 lat. - Nie zatrzymamy tego zjawiska. - Problem jest ogromny. To my dorośli stworzyliśmy takie warunki naszym dzieciom, nie zatrzymamy tego, ale możemy im mówić – brońcie się! Trzeba rozmawiać z młodzieżą – apeluje Anna Maria Wesołowska. - Dzieci muszą wiedzieć, że obcowanie płciowe poniżej 15 roku życia jest karalne. Spotykając się z młodzieżą w całej Polsce uświadamiam im, że inne czynności seksualne też są karalne. Pytają mnie, czy chodzi o tzw. macanki. Tak! Oni nie wiedzą, że są to przestępstwa ścigane z urzędu. Nawet jeżeli robią to małoletni rówieśnicy.
Innym problemem jest tzw. stalking. Młodzi ludzie muszą wiedzieć, że jeżeli ktoś np. nagra nagą koleżankę wychodzącą spod prysznica po lekcji wf-u i umieści nagranie w internecie, to popełnia przestępstwo.
- Z doświadczenia wiem, że młodzi ludzie mszczą się sami za takie zachowania, dokonują samosądu na sprawcy stalkingu i sami popełniają przestępstwo. Dlaczego nie szukają pomocy u nas, dorosłych? - pyta Anna Maria Wesołowska. - Bo nie wiedzą! Nie wiedzą, jakie jest prawo. Takich przypadków jest bardzo wiele.
Rola szkoły jest taka, aby zgłaszać wszystkie niepokojące przypadki. Nie bójmy się, kiedy widzimy, że z dzieckiem dzieje się coś złego. Lepiej, żeby odpowiednie służby sprawdziły jaka jest faktyczna sytuacja tego młodego człowieka. Jeżeli będzie ok, sprawa zostanie umorzona, a normalna rodzina nie obrazi się o kontrolowanie jej, jeżeli nie ma nic do ukrycia - przekonywała sędzia.



1. Co to jest rozbój?

Art. 280 Kodeksu karnego stwierdza:

§ 1. Kto kradnie, używając przemocy wobec osoby lub grożąc natychmiastowym jej użyciem albo doprowadzając człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

§ 2. Jeżeli sprawca rozboju posługuje się bronią palną, nożem lub innym podobnie niebezpiecznym przedmiotem lub środkiem obezwładniającym albo działa w inny sposób bezpośrednio zagrażający życiu lub wspólnie z inną osobą, która posługuje się taką bronią, przedmiotem, środkiem lub sposobem, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3. (górna granica zagrożenia wynosi 15 lat)

Oznacza to, że jeżeli sprawca, grożąc np. scyzorykiem, żąda od pokrzywdzonego choćby złotówki, grożą mu za to najmniej 3 lata pozbawienia wolności.

Wykonanie kary, orzeczonej w takim wymiarze, nie może być warunkowo zawieszone, a sprawca z reguły zostaje tymczasowo aresztowany. Ważne jest również to, że nieletni, który po ukończeniu piętnastu lat dopuszcza się rozboju, może odpowiadać na zasadach określonych w kodeksie karnym, jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają, a w szczególności, jeżeli poprzednio stosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały się bezskuteczne (art. 10 § 2 kk).

Oznacza to w praktyce, że niepoprawny piętnastolatek może trafić do zakładu karnego nawet na kilka lat, często za przysłowiową złotówkę, jeżeli groził pokrzywdzonemu użyciem przemocy.

Młodzież musi zrozumieć, że życie nie jest grą komputerową ani filmem. Po drugiej stronie przestępczego zachowania stoi zawsze osoba pokrzywdzona i odpowiedzialność, którą trzeba za swój czyn ponieść.

Przepis art. 280 kk zawiera określenia, które nie zawsze są właściwie rozumiane. Przyzwyczajeni do agresywnych zachowań, nie zdajemy sobie sprawy, że chłopak, który przewrócił kolegę na ziemię i zabrał mu jakąkolwiek rzecz (pieniądze, plecak, telefon komórkowy), popełnił przestępstwo rozboju.

Określenie „Kto kradnie, używając przemocy wobec osoby” oznacza zachowanie zmierzające do sparaliżowania woli ofiary, polegające przykładowo na szarpaniu, uderzaniu, kopaniu, a więc takie, które powodują nawet nieznaczne naruszenie nietykalności cielesnej, jak np. siniaki. Oczywiście, działania te muszą mieć na celu zabór mienia.

Przestępstwo rozboju może przyjmować również postać „groźby natychmiastowego użycia przemocy”. Sprawca, w takim wypadku, nie musi nawet dotknąć ofiary, ale jego zachowanie powoduje, że staje się ona bezwolnym narzędziem, np. wyrośnięty siedemnastolatek żąda pieniędzy od młodszego kolegi o drobnej posturze, wymachując pięściami przed jego nosem (pamiętajmy o zagrożeniu od 2 do 12 lat pozbawienia wolności).

Określenia, takie jak „broń palna” i „nóż” oznaczają, że posługujący się tymi przedmiotami, w świetle prawa staje się odpowiedzialnym za rozbój kwalifikowany nawet wówczas, gdy np.„bawi się” scyzorykiem w celu zastraszenia ofiary i zmuszenia jej do wydania pieniędzy.



2. Przestępstwo przeciwko mieniu.

Kradzież z włamaniem jest kojarzona najczęściej z młodocianymi sprawcami.

Zachowanie takie reguluje art. 279 § 1 kk:

      Kto kradnie z włamaniem, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Kradnie, to znaczy zabiera rzecz spod władztwa osoby nią dysponującej i wbrew woli tej osoby. Zabór przedmiotu musi nastąpić w celu przywłaszczenia, a więc w celu wykonywania na zabranej rzeczy praw właściciela. Są nimi nie tylko prawo do korzystania z ukradzionej rzeczy, ale także jej zniszczenie, porzucenie lub sprzedaży.

Włamanie, to usunięcie przeszkody stanowiącej zabezpieczenie danego przedmiotu.

Zabezpieczenie, to np.: zamek w drzwiach (również samochodu), szyby w zamkniętych oknach, kłódki, plomby, taśmy sygnalizujące zamknięcie pomieszczenia przez odpowiednie służby, kody uniemożliwiające dostęp do urządzeń elektronicznych (komputerów, bankomatów). Włamaniem będzie również otwarcie pomieszczenia oryginalnym kluczem, wbrew woli właściciela.



3. Zabór pojazdu w celu krótkotrwałego użycia - porwanie pojazdu.

Art.289 Kodeksu Karnego:

§ 1. Kto zabiera w celu krótkotrwałego użycia cudzy pojazd mechaniczny, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Zabiera - to znaczy przejmuje we własne władanie.

Krótkotrwale używa - używa przez jakiś czas bądź ma tylko taki zamiar.

Pojazd mechaniczny - każdy pojazd napędzany umieszczonym w nim silnikiem, jak również maszyna samobieżna czy motorower poruszający się przy pomocy silnika.

§ 2 przewiduje zagrożenia karą od 6 miesięcy do lat 8 i dotyczy następujących sytuacji:

   • sprawca czynu określonego w § 1 pokonuje zabezpieczenie pojazdu przed jego użyciem przez osobę nieupoważnioną (usuwa fizyczną lub elektroniczną przeszkodę, lub zabiera samochód z zamkniętego garażu),
   • pojazd stanowi mienie znacznej wartości (przekracza 200 000 złotych),
   • sprawca następnie porzuca pojazd w stanie uszkodzonym (gorszym niż w chwili zaboru) lub w takich okolicznościach, że zachodzi niebezpieczeństwo utraty lub uszkodzenia pojazdu, albo części lub zawartości (każdy może mieć do niego dostęp).



4. Przestępstwo przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi.

Art. 310. § 1. Kto podrabia albo przerabia polski albo obcy pieniądz, inny środek płatniczy albo dokument uprawniający do otrzymania sumy pieniężnej albo zawierający obowiązek wypłaty kapitału, odsetek, udziału w zyskach albo stwierdzenie uczestnictwa w spółce lub z pieniędzy, innego środka płatniczego albo z takiego dokumentu usuwa oznakę umorzenia, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 5 albo karze 25 lat pozbawienia wolności.

§ 2. Kto pieniądz, inny środek płatniczy lub dokument określony w § 1 puszcza w obieg albo go w takim celu przyjmuje, przechowuje, przewozi, przenosi, przesyła albo pomaga do jego zbycia lub ukrycia, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

§ 3. W wypadku mniejszej wagi sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

§ 4. Kto czyni przygotowania do popełnienia przestępstwa określonego w § 1 lub 2, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Podrabia - to znaczy nadaje cechy orginału dowolnemu przedmiotowi, aby mógł on uchodzić za prawdziwy środek płatniczy. Podobieństwo do orginału nie musi być łudzące, wystarczy wprowadzenie w błąd nawet niedoświadczonej osoby. Podrobieniem będzie również podpisanie się za właściciela czeku jego nazwiskiem, czy nielegalne wypełnienie czystego blankietu dokumentu.

Przerabia - zmienia dotychczasowy kształt, treść, formę, aby nadać inne znaczenie (np. zmianę nominału).



5. Przestępstwo oszustwa.

Oszustwo stanowi przestępstwo przeciwko mieniu. Popełnia je osoba, która w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Przestępstwo to jest zagrożone karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Karze tej podlega podlega też osoba, która żąda korzyści majątkowej w zamian za zwrot bezprawnie zabranej rzeczy.

Art. 286. § 1. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto żąda korzyści majątkowej w zamian za zwrot bezprawnie zabranej rzeczy.

§ 3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

§ 4. Jeżeli czyn określony w § 1-3 popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.


Przemoc w szkole - akty prawne.pdf